Zmiana zaczyna się
od zrozumienia.

Psycholog osoba, która ukończyła psychologię. Zakres kompetencji psychologa może być bardzo różny, w zależności od miejsca pracy i specjalizacji. Psycholog może udzielać wsparcia i pomocy w różnych instytucjach – zarówno publicznych, jak i pozarządowych. Najczęściej jego pomoc ma charakter krótkoterminowy, nastawiony na motywowanie i wsparcie. Psycholog zajmuje się również poradnictwem oraz podstawowa diagnostyka, korzystając z testów psychologicznych. Nie prowadzi jednak psychoterapii ani leczenia farmakologicznego.

Psycholog kliniczny to psycholog, który ukończył dodatkowe specjalizację z psychologii klinicznej, trwająca 4 lata. Specjalizacja odbywa się po studiach (nie w trakcie). Po ukończeniu szkolenia psycholog przystępuje do Państwowego Egzaminu Specjalistycznego (PESoz), który uprawnia do uzyskania tytułu specjalisty psychologa klinicznego. Specjalizacja daje pogłębione przygotowanie do pracy z osobami z zaburzeniami psychicznymi, dzięki czemu mogą prowadzić bardziej złożona diagnostykę kliniczna oraz brać udział w zespołowym procesie leczenia pacjentów.

Psychoterapeuta to specjalista, który oprócz wykształcenia psychologicznego ukończył wieloletnie szkolenie z zakresu psychoterapii zakończone egzaminem certyfikacyjnym. Zajmuje się prowadzeniem procesów terapeutycznych, które pomagają radzić sobie z problemami emocjonalnymi, zaburzeniami psychicznymi, czy kryzysami życiowymi. W pracy wykorzystuje różne techniki i podjęcia w zależności od ukończonego szkolenia.

Psychiatra jest lekarzem medycyny, który po ukończeniu studiów medycznych i specjalizacji z psychiatrii zajmuje się diagnozowaniem i leczeniem zaburzeń psychicznych. Może przepisywać leki, prowadzić hospitalizacje oraz współpracować z innymi specjalistami. Psychiatra łączy podjęcie biologiczne i psychologiczne.

Kiedy i do kogo?

• Jeśli doświadczasz stresu, problemów emocjonalnych lub chcesz lepiej siebie rozumieć warto rozpocząć od psychoterapeuty.
• Jeśli potrzebujesz diagnozy medycznej lub leczenia farmakologicznego skontaktuj się z psychiatra.
• Jeśli potrzebujesz pogłębionej diagnozy psychologiczne / klinicznej zgłoś się do psychologa klinicznego.

Wszystkie opisane poniżej formy psychoterapii są uznawane i stosowane w Polsce zgodnie z obowiązującymi standardami i przepisami prawa. Prowadzone są przez wykwalifikowanych psychoterapeutów, którzy ukończyli specjalistyczne szkolenie w akredytowanych ośrodkach. Każda z metod ma potwierdzona skuteczność w badaniach naukowych i znajduje swoje miejsce w międzynarodowych standardach leczenia zaburzeń psychicznych. W Polsce działa kilka kluczowych organizacji zajmujących się regulacja, promocja oraz rozwojem psychiatry i psychoterapii:

• Polskie Towarzystwo Psychiatryczne
• Polskie Towarzystwo Psychologiczne
• Polska Rada Psychoterapii

• Psychoterapia poznawczo - behawioralna - Skupia się na identyfikowaniu i zmianę negatywnych wzorców myślenia oraz zachowania. Pomaga sobie w radzeniu sobie z lekiem, depresja, stresem i innymi trudnościami poprzez praktyczne ćwiczenia oraz nowe sposoby reagowania.
• Terapia psychodynamiczna - Opiera się na zrozumieniu nieświadomych myśli, emocji i doświadczeń z przeszłości, które wpływają na obecne życie. Celem jest głębsze poznanie siebie i trwała zmiana wewnętrzna.
• Terapia systemowa - Skierowana na relacje rodzinne lub par, taktuje problemy jednostki w kontekście całego systemu pomagając w poprawianiu komunikacji i rozwiązywaniu konfliktów.
• Terapia humanistyczna - Kładzie nacisk na rozwijanie potencjału , samoakceptacji i autentyczności. Terapeuta tworzy atmosferę akceptacji i wsparcia, aby klient mogli odkryć swoje zasoby.
• Terapia schematów - Łączy elementy CBT, terapii psychodynamicznej i gestalt. Pomaga zrozumieć głęboko zakorzenione wzorce emocjonalne (schematy) powstałe we wczesnym życiu nauczyć się je zmieniać.

To zależy. Terapia nie jest tylko dla osób będących w kryzysie lub zmagających się z poważnymi zaburzeniami psychicznymi, czy choroba. Podczas terapii można lepiej poznać siebie, zrozumieć swoje motywacje, decyzje I emocje, a także przyjrzeć się własnym potrzebom. Aby terapia była skuteczna kluczowa jest jednak wewnętrzna motywacja. Partner, przyjaciele czy rodzina mogą zachęcać Cię do skorzystania z pomocy, ale to Ty musisz dostrzegać w tym sens. Czasem warto wysłuchać bliskich, bo mogą zauważyć coś, czego sam/a nie dostrzegasz, a co może mieć istotne znaczenie dla Twojego życia. Ostateczna decyzja zawsze należy jednak do Ciebie.

W Polsce istnieją dwie główne możliwości skorzystania z psychoterapii. 

1. Terapia finansowana przez NFZ - Najczęściej jest dostępna w Poradniach Zdrowia Psychicznego. Jej zaletą jest brak kosztów dla pacjenta, jednak wiąże się z długim czasem oczekiwania (zwykle co najmniej rok lub dłużej) oraz ograniczonym czasem trwania terapii. Nie ma także możliwości wyboru konkretnego terapeuty. Plusem jest to, że osoby prowadzące terapię w ramach NFZ posiadają potwierdzone kwalifikacje.
2. Terapia prywatna - Koszt pokrywa pacjent. Wybierając terapeutę, warto sprawdzić jego kwalifikacje i doświadczenie:

• Czy jest w trakcie szkolenia lub je ukończył,
• Czy posiada certyfikat,
• Czy szkolenie było akredytowane przez Polskie towarzystwo Psychologiczne lub Polskie Towarzystwo Psychiatryczne.

Najczęściej proponuje trzy konsultacje, aby lepiej poznać osobę, która zgłasza się na terapię. 

Pierwsze spotkanie poświęcamy omówieniu aktualnej sytuacji, z która przychodzi osoba zgłaszająca się na terapie, oraz powodów, dla których zdecydowała się na podjęcie tej formy pomocy. Rozmawiamy o tym co dzieje się tu i teraz, oraz o oczekiwaniach wobec terapii. 

Drugie spotkanie to zbieranie wywiadu historycznego – przyglądamy się środowisku rodzinnemu, wczesnym doświadczeniom, wydarzeniom ważnym, wpływowym lub trudnym emocjonalnie. Omawiamy też rozwój emocjonalny, społeczny i poznawczy.

Trzecia konsultacja służy podsumowaniu dotychczasowych ustaleń, określeniu celów pracy oraz omówieniu kluczowych punktów w rozumieniu zgłoszonej trudności. To także moment na przedstawienie zasad współpracy oraz metody w jakiej pracuje.

To pytanie wydaje się proste, ale odpowiedź bywa złożona.  W założeniu terapia ma pomóc w lepszym i bardziej satysfakcjonującym życiu. Często przychodzimy na nią, gdy coś nam nie służy, czegoś nie rozumiemy, gdy w naszym życiu powtarza się destrukcyjny schemat albo pojawiają się trudne emocje, nad którymi trudno zapanować. Bywa, że jesteśmy niezadowoleni z siebie lub bliskich mimo wysiłków wciąż czujemy „że coś jest nie tak” 

Terapia pomaga zrozumieć, dlaczego tak się dzieje, biorąc pod uwagę zarówno nasze obecna, jak i przeszłe doświadczenia. To trochę jak spojrzenie w laboratorium pod mikroskopem na własne życie – zbadanie stanu, w którym jesteśmy i mechanizmów, które nas tam doprowadziły.

Najczęściej praca nad głębszym rozumieniem siebie w bezpiecznej relacji terapeutycznej pozwala odblokować utrwalone sposoby reagowania, poszerzyć perspektywę, otworzyć się na nowe rozwiązania i odzyskać poczucie wpływu. W efekcie zwiększa się nasze elastyczność w myśleniu i działaniach a wraz z nią satysfakcja z życia.